Allergie of intolerantie

Allergie of intolerantie
    Add a header to begin generating the table of contents

    Allergie

    Overdreven reactie

    Een allergie is een abnormale (overdreven) reactie van ons afweersysteem op een eiwit (allergeen). Dit eiwit kan aanwezig zijn in voeding, medicatie, insecten of bepaalde deeltjes in de lucht (pollen, dieren, huisstofmijt).

    Als diëtiste geef ik je voornamelijk advies over allergieën veroorzaakt door voeding.

     

    Van in de wieg

    Bij baby’s zien we soms een reactie op voeding. Dat is dan vaak op koemelkeiwit (via de fles of via borstvoeding).
    We zien dat ongeveer 1 op 4 kinderen een allergische reactie ontwikkelt. Deze klachten kunnen mild zijn maar ook heel ernstig. Allergieën bij kinderen uiten zich in:

    • huidklachten (eczeem)
    • geïrriteerde luchtwegen met neus- of longlast
    • plotse reactie op voeding en medicatie
     
    allergie baby

    Top 14 voedingsallergenen

    voedingsallergenen

    De 14 voedingsallergenen die het vaakst een  allergische reactie kunnen veroorzaken moeten steeds verplicht vermeld worden op de verpakking. Deze verplichting is wettelijk geregeld en wordt streng gecontroleerd door het FAVV. De meest voorkomende voedingsallergieën zijn: allergie tegen koemelk (niet te verwarren met lactose-intolerantie), kippenei, noten, pinda, soja, tarwe, vis en schaal- en schelpdieren.

    Oorzaak allergie: foute reactie afweersysteem

    Ons afweersysteem komt dagelijks in contact met allerlei stoffen. Elk van die stoffen kan een vijand (allergeen) zijn die een allergische reactie kan oproepen. Dankzij het geheugen in ons afweersysteem weet ons lichaam welke stoffen veilig zijn en welke niet.

    Het afweersysteem heeft diverse allergenen leren herkennen en in zijn geheugen opgeslagen. De eerste keer dat ons afweersysteem een bepaald allergeen ontmoet, worden er specifieke antilichamen of witte bloedcellen aangemaakt. Dit is het proces van sensibilisatie (zie verder). Bij een volgend contact herkent het afweersysteem het allergeen en weet het welke reactie er moet volgen (veilig: geen reactie, vijand: allergische reactie).

    Soms maakt het afweersysteem echter fouten en reageert het op een allergeen dat totaal onschadelijk is. Op het moment dat het afweersysteem fout spreken we van allergie.

     

    Sensibilisatie is geen allergie!

    Het feit dat het afweersysteem tegen een allergeen gesensibiliseerd is betekent niet automatisch dat je een allergie hebt voor dit allergeen. Bij de meeste personen leidt een dergelijk contact namelijk tot tolerantie: het afweersysteem weet dat het allergeen niet schadelijk is. Bij een volgend contact met hetzelfde allergeen zal het afweersysteem niet vijandig reageren. Je kan op dat moment echter wel antistoffen aantreffen in het bloed. De toestand waarbij er wel antilichamen zijn, maar geen allergische reactie is een sensibilisatie zonder gevolgen (asymptomatische sensibilisatie).

     

    Hevige reactie: anafylaxie

    In sommige gevallen is de allergische reactie zeer hevig. We spreken dan van anafylaxie.

    Op dat moment kunnen tong, lippen en oogleden zodanig opzwellen dat je het ernstig benauwd krijgt. Of je bloedruk zakt snel zodat je misselijk of duizelig wordt. Deze situatie kan levensbedreigend zijn. Iedereen kent wel iemand die na een wespensteek in het ziekenhuis belandde.

     

    Diagnose voedingsallergie

    Heeft je arts een vermoeden dat je allergisch bent, dan kan hij een aantal testen laten uitvoeren.

     

    Bloedonderzoek

    De resultaten van een bloedafname laten zien of je lichaam Ig E antistoffen heeft tegen een bepaald allergeen. Maar een bloedafname alleen is niet voldoende om een allergie vast te stellen. Aan de hand van een bloedonderzoek kan immers geen onderscheid gemaakt worden tussen een symptomatische sensibilisatie en een niet-symptomatische sensibilisatie.

     

    Huidtesten: prikken of plakken

     

    Een allergie kan ook aangetoond worden door testen op de huid: de priktest en de plaktest komen meest voor.

    Bij de huidpriktest wordt een druppel vloeistof met het allergeen op de huid van je onderarm gelegd, bijvoorbeeld een stukje van een bepaalde voedingsmiddel. Met een klein naaldje wordt een kleine hoeveelheid van de vloeistof door de huid geprikt. Na een paar minuten kan er een reactie volgen (een bultje, de huid kan jeuken of rood worden).

    Bij een vermoeden van contactallergie kan een plaktest uitgevoerd worden. Bij dit onderzoek worden de verdachte allergenen op de rug aangebracht met speciale pleisters die 48 uur op je huid moeten blijven zitten. Ben je allergisch dan zal er een reactie op de bewuste plek ontstaan zoals roodheid, jeuk en soms zelfs blaren.

     

    Provocatietesten

    In gespecialiseerde (universitaire) centra kan een provocatietest uitgevoerd worden. Dit is een onderzoek waarbij nagegaan wordt of je bepaald voedsel al dan niet verdraagt. Tijdens deze test wordt een voedingsmiddel in opklimmende hoeveelheden toegediend aan de patiënt. Indien er geen allergische reactie ontstaat, dan zal na 15 tot 20 minuten een grotere hoeveelheid worden toegediend.  Omdat tijdens deze test steeds een risico bestaat op een allergische reactie verloopt dit onderzoek altijd onder toezicht van een arts en gespecialiseerde verpleegkundigen.

    Deze testen worden vaak uitgevoerd bij kinderen. Bij hen heeft een allergie een grote impact op hun dagelijks leven. Een kind met een allergie ervaart allerlei belemmeringen in zijn sociaal leven (verjaardagsfeestjes bijvoorbeeld). Omdat we weten dat bepaalde voedselallergieën spontaan kunnen verdwijnen is het nuttig om op geregelde tijdstippen te testen. Reageert het kind goed op de geteste voeding dan kunnen we zijn voeding uitbreiden. Door de provocatietesten in een veilige en gecontroleerde setting uit te voeren loopt het kind geen risico op anafylaxie.

     

    Intolerantie

    Geen allergie!

    Bij een intolerantie worden de klachten uitgelokt door bepaalde prikkels of ‘triggers’. Er is hier geen sprake van een allergische reactie. Er zijn hier geen allergenen die de reactie veroorzaken. Bij een intolerantie moet je een bepaalde hoeveelheid van het voedingsmiddel opnemen om een reactie uit te lokken. Deze hoeveelheid (tolerantiegrens) is bij iedereen verschillend.

     

    Glutenintolerantie

    Oorzaak: enzym tekort

    De oorzaak van een intolerantie is vaak een tekort aan een bepaald enzym (dit is een stof die nodig is om eten te verteren) of het ontbreken van een transporteiwit.
    Soms wordt een intolerantie ook veroorzaakt door een bepaalde stof in de voeding waar het lichaam niet goed op reageert. Deze stof kan van nature aanwezig zijn in de voeding (vb. histamine) of kan er aan toegevoegd worden (vb. kleurstoffen).

    intolerantie

    Soorten intoleranties

    Bij intolerantie onderscheiden we twee grote groepen: malabsorptie en pseudo-allergieën.
    Bij malabsorptie worden bepaalde voedingsmiddelen niet goed opgenomen waardoor ze klachten geven.
    Bij een pseudo-allergie reageert het lichaam op natuurlijke ingrediënten aanwezig in de voeding of op additieven (sulfieten, nitriet, smaakversterkers).

    De best gekende intolerantie is lactose-intolerantie. De lactose (= melksuiker) die van nature aanwezig is in melkproducten wordt niet opgenomen door het lichaam en geeft daardoor klachten zoals diarree, buikpijn, darmkrampen.

    In tegenstelling tot een allergische reactie moet je bij een intolerantie een bepaalde hoeveelheid eten om een reactie uit te lokken (dit is de grenswaarde of tolerantiegrens). Deze grens is bij iedereen verschillend.
    De klachten die optreden komen daardoor meestal geleidelijk. Ze zijn van dezelfde aard als de klachten van een voedselallergie. Over het algemeen zijn ze minder ernstig.

     

    Reactie bij intolerantie

    De reactie bij een intolerantie is veel milder dan bij een allergie. Je zal bij een intolerantie nooit te maken krijgen met een levensbedreigende anafylactische shock. Klachten bij een voedselintolerantie zijn vooral misselijkheid en overgeven, buikpijn, diarree of constipatie.

    Lactose-intolerantie is een voorbeeld van een intolerantie die veroorzaakt wordt door een tekort aan het enzym lactase. Het lichaam maakt te weinig (of geen) lactase aan. Dit enzym hebben we nodig voor de vertering van lactose. Heb je te weinig van dit enzym? Dan krijg je last na het eten van melkproducten.

     

    Testen voor intolerantie

    IgG4 test

    Voor voedselintolerantie bestaat er momenteel geen officieel erkende test. Bepaalde labo’s bieden hiervoor wel een (vaak dure)  test aan, de zogenaamde IgG4-test.

    Deze testen hebben geen enkele wetenschappelijke waarde. Indien een persoon positief test op een IgG4-test betekent dit enkel dat de persoon reeds in contact is geweest met een bepaalde stof en dat het lichaam de stof herkend heeft als lichaamsvreemd. Ig G4 bevindt zich steeds in het bloed als normale reactie van het immuunsysteem en het bewijst enkel dat het lichaam reeds in contact is geweest met bepaalde lichaamsvreemde stoffen (= sensibilisatie). Dit soort nutteloze testen werd streng veroordeeld in een aanbeveling (oktober 2022) van de Hoge Gezondheidsraad.

     

    Risico's IgG4-test

    Doe je toch een Ig G 4 test dan is test niet  zonder gevaar. Sommige mensen beslissen op basis van deze test allerlei voedingsmiddelen te schrappen. Op den duur krijgen ze een eenzijdig eetpatroon met voedingstekorten. Bovendien ontstaat de angst om bepaalde producten te eten omdat het zo in de test stond.

    Bestaat het vermoeden van een voedselallergie (dus geen intolerantie) dan kan er wel een Ig E test uitgevoerd worden. Maar ook deze test is enkel betrouwbaar indien er vooraf een correcte voedingsanamnese gebeurd is!

     

    Bij wie kan je terecht met een allergie of intolerantie

    Heb je het vermoeden van een allergie dan is je huisarts je eerste aanspreekpunt. Hij zal je eventueel doorverwijzen naar meer gespecialiseerde zorg zoals de dermatoloog of de allergoloog. Na de diagnose kan je gespecialiseerd voedingsadvies krijgen bij een allergiediëtist.

    Allergoloog

    De allergoloog houdt zich bezig met de diagnose en de behandeling van allergieën. De meeste allergologen zijn geschoold in het behandelen van algemene allergieën zoals bijvoorbeeld voor pollen of huisdieren. Niet alle allergologen zijn voldoende gespecialiseerd in voedselallergie.

    Dermatoloog

    Indien je allergie huidklachten veroorzaakt dan kom je terecht bij een dermatoloog.

    Allergiediëtist

    Nadat de diagnose gesteld is, kan je veel veel vragen hebben over je voeding. Voor antwoorden kan je op consultatie gaan bij een allergiediëtist. Deze diëtist is gespecialiseerd in voedselallergie en voedselintolerantie en heeft kennis van de relatie tussen voeding en de klachten van allergie of intolerantie.
    Door gespecialiseerd advies voorkom je een tekort aan voedingsstoffen.

     

    De allergiediëtist

    Een allergiediëtist is gespecialiseerd in voedselallergie en voedselintolerantie. Het is immers belangrijk om enkel die voedingsmiddelen die klachten geven te vermijden. Volg je een te streng dieet (omdat je niet precies weet welke voeding klachten geeft) dan riskeer je tekorten in je voeding op langere termijn.

    Bovendien kan een allergie of intolerantie met de jaren milder of net ernstiger worden. Een goede opvolging van je allergie of intolerantie blijft dus belangrijk om je voedingsplan bij te sturen.

     

    Diëtiste Hilde: advies op maat

    Het onderzoeken en opvolgen van een voedingsallergie of intolerantie is arbeidsintensief. Het vraagt veel tijd en voldoende kennis om de juiste verbanden te leggen tusen voeding en klachten. Dit maatwerk krijg je bij diëtiste Hilde. Door een uitgebreide bevraging van wat je eet, komen we te weten wat de klachten veroorzaakt. Hierdoor duurt een eerste consultatie vaak anderhalf uur of langer.

    Om ervoor te zorgen dat je voeding zo volwaardig mogelijk blijft, dient het onderscheid tussen allergie, intolerantie en sensibilisatie vast te staan. Dit kan enkel door de voeding van de patiënt uitgebreid te onderzoeken:

    • Welke reacties zijn er?
    • Wanneer krijg je deze reactie?
    • Krijg je steeds dezelfde reactie na het eten van hetzelfde voedingsmiddel. Of krijg je de ene keer een reactie en de andere keer niet?
     

    Kennis over allergie en intolerantie

    Ik ben aangesloten bij het kennisnetwerk van de Allergiediëtisten. Alle Allergiediëtisten hebben als specialisatie voedselovergevoeligheid (voedselallergie en voedselintolerantie). We werken steeds op basis van recente wetenschappelijke literatuur en alle leden zijn verplicht om op regelmatige basis bijscholingen te volgen. We overleggen ook met mekaar om kennis te delen. Op de website van de Allergiediëtisten vind je heel wat informatie over allergie en intolerantie.

     

    Eten zonder zorgen met een allergie of intolerantie

    Wil je met een allergie of intolerantie toch blijven eten zonder zorgen? Ik help je om een menu samen te stellen dat volledig aangepast is aan jouw voedingsallergie of intolerantie.

    Door de allergie of intolerantie kan je bepaalde dingen niet eten. Mijn doel is om ervoor te zorgen dat je toch lekker kan blijven eten door andere ingrediënten te gebruiken. Ik help je om te blijven genieten van je favoriete gerechten door aangepaste recepten te geven. Je krijgt productlijsten met merknamen zodat je weet wat te kiezen in de winkel. Ik help je om etiketten uit te pluizen zodat je lekker kan eten zonder zorgen of klachten.

     

    Ja! Ik wil graag professionele begeleiding door een gespecialiseerde diëtiste!

    Leg vandaag je afspraak vast in mijn online agenda.

    Heb je bijkomende vragen?

    Stuur me je vraag door via het contactformulier.