Slaap is een belangrijke voorwaarde om gezond oud te worden.

Slaap heeft immers een regelende functie in ons immuunsysteem. Een goede slaap is een belangrijke voorwaarde om gezond oud te worden. Wie voldoende slaapt, zal minder snel ziek worden en wie ziek is zal door goede slaap sneller genezen.

In dit artikel belichten we enkele domeinen van onze gezondheid waarop slaap een invloed uitoefent.

In een volgend artikel onderzoeken we de invloed van slaap op ons gewicht.

Immuunsysteem

Je kan het belang van slaap op de werking van het immuunsysteem aantonen door de vorming van antilichamen na vaccinatie te bestuderen. Proefpersonen die voldoende konden slapen na een vaccinatie tegen hepatitis A hadden 4 weken na de vaccinatie tweemaal zoveel antilichamen als de proefpersonen die de nacht na de vaccinatie wakker waren gebleven. Dit effect was zelfs tot een jaar na de vaccinatie nog steeds aanwezig!

Je vermijdt hartproblemen als je goed slaapt

Slaapgebrek kan hartproblemen geven. Wie goed slaapt heeft een tragere hartslag en ademhaling waardoor de hartspier beter kan ontspannen. Slaap je te weinig dan verzwakt je hart en loop je meer risico op bijvoorbeeld een hartstilstand.

Ziektes en slaaptekort

Ziektes zoals alzheimer hebben een sterk verband met slaaptekort. De kwaliteit van de slaap neemt af naarmate we ouder worden, maar bij alzheimerpatiënten is deze verstoring sterker dan bij gewone ouderen en ze begint ook al voor het uitbreken van de ziekte.

De verstoring van het slaapritme vergroot de kans op een aantal kankers. Dit blijkt uit onderzoek bij mensen die regelmatig nachtdiensten draaien. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft nachtdiensten officieel aangemerkt als “waarschijnlijk kankerverwekkend”.^[1]

[1] IARC (2020). Night shift work. IARC Monogr Identif Carcinog Hazards Hum, 124:1–371.

Een grootscheeps Europees onderzoek met 25000 deelnemers liet zien dat bij mensen die 6 uur of minder slapen de kans op kanker met 40 % toeneemt in vergelijking met proefpersonen die 7 uur of meer per nacht slapen. Slaaptekort verhoogt niet alleen het risico op kanker, maar als er toch kanker voorkomt zal hij agressiever zijn bij mensen met slaaptekort. Bij kankerpatiënten zorgt een tekort aan slaap ervoor dat tumoren sneller groeien of dat er meer uitzaaiingen zijn.

Concentratieverlies en ongelukken door tekort aan slaap

Regelmatig minder dan 7 uur slapen is even slecht als roken en drinken. Het zorgt voor ongelukken en concentratieverlies.

Wist je dat de kans dat je een complicatie krijgt na een operatie nauw samenhangt met het aantal uur dat de chirurg de nacht voordien geslapen heeft? Als je chirurg de nacht voordien minder dan 6 uur geslapen heeft is er een verhoogd risico van 170 % op een beschadiging van een orgaan of een ernstige bloeding.

Personen met chronisch slaaptekort (regelmatig minder dan 7 uur per nacht slapen) hebben bovendien vaker een ongeluk tijdens het autorijden. Dit komt door een microslaap waarbij de oogleden slechts een paar seconden toevallen. Tijdens die periode verlies je de controle over je voertuig met alle gevolgen vandien.

Rugklachten en slaap

Heb je rugklachten dan heb je zeker baat bij een goede nachtrust. Tijdens de dag worden je tussenwervelschijven door de zwaartekracht samengedrukt waardoor er minder vloeistof is tussen de wervels. De combinatie van samendrukken van deze tussenwervelschijven en een gebrek aan vloeistof kunnen rugpijn geven. Gedurende de nacht neemt de druk op de wervelkolom af doordat je ligt.

Merk op dat het hier ook gaat over voldoende vloeistof in de tussenwervelschijven. Wie onvoldoende drinkt zal zelfs met voldoende slaap meer risico hebben op rugpijn door onvoldoende vocht in de tussenwervelschijven.

Psychisch welzijn

Slaap heeft een invloed op ons psychisch welzijn.

In de westerse wereld is het aantal uren slaap drastisch gedaald, maar ook het aantal gevallen van psychische aandoeningen en stoornissen is er sterk gestegen.

Er is geen enkele psychische ziekte die gepaard gaat met normale slaap.

Vroeger dacht men dat de verstoorde slaap door de aandoening werd veroorzaakt.

Nu blijkt dat gezonde mensen door een slaaptekort een bepaald patroon in de hersenactiviteit kunnen ontwikkelen dat lijkt op dat van psychische aandoeningen.

De relatie tussen slaaptekort en geestelijke aandoeningen is dus tweerichtingsverkeer.

Slaap en geheugen

Slaap versterkt je vermogen om herinneringen te creëren. Dit is belangrijk om nieuwe informatie op te nemen en te bewaren. Wie niet voldoende slaapt tijdens het studeren (het fenomeen van het nachtje doorblokken) zal slechtere resultaten behalen dan een goed uitgeruste student!

Voorkom diabetes

Slaap voorkomt het risico op diabetes, want een verstoring van onze slaap heeft ook invloed op onze suikerhuishouding en dus het risico op diabetes.

Uit de Amerikaanse Nurses’ Health Study, waarbij ongeveer 70.000 verpleegsters dertig jaar lang regelmatig werden ondervraagd, bleek dat hoe minder en hoe slechter ze sliepen, des te groter de kans was dat ze later last kregen van diabetes. Bij degenen die minder dan vijf uur per nacht sliepen, was het risico ruim vijftig procent groter dan bij degenen die acht uur sliepen.