Mosterd

Waar haal ik de mosterd?

Mosterd is een smaakmaker in de keuken. De basis voor mosterd is het mosterdzaad. Dit zaad werd reeds in de prehistorische nederzetingen aangetroffen. De Grieken en de Romeinen bereidden al mosterd. Ze gebruikten mosterd niet alleen om hun gerechten meer smaak te geven, maar ze gebruikten hem ook als geneesmiddel. Bij reumatische aandoeningen legden ze compressen met hete mosterd op de gewrichten om de de pijn te verlichten. De Romeinen voegden mosterd toe aan hete voetbaden om vermoeide voeten rust te geven.

Mosterdzaad behoort tot de koolfamilie. Wasabi en mierikswortel zijn twee broertjes die even pikant zijn. De droge mosterdzaadjes zijn echter nog niet pikant. De scherpte ontstaat pas door het contact met een vloeistof. Rooster je de zaden, zoals in veel Indische gerechten, dan krijg je een smaak die aan noten doet denken. De pikante smaak komt dan niet vrij.

De kleur van de mosterdzaden geeft de naam aan de soort mosterd. Je vindt zwarte mosterd, bruine mosterd of witte (gele) mosterd. De zwarte mosterd heeft de meest pikante smaak. De bruine mosterd is minder sterk van smaak en de witte mosterd heeft een milde smaak.

Foto van geel, bruin en zwart mosterdzaad.

Mosterd is een eenvoudig product. Je bekomt het eindproduct door fijngewreven mosterdzaad te mengen met een vloeistof (water, azijn, wijn, vruchtensap). Soms wordt er nog suiker of honing toegvoegd. Bepaalde specerijen zoals peper, mierikswortel, rozemarijn, knoflook of zelfs lavendel kunnen het mengsel extra smaak geven. Kurkuma wordt vaak gebruikt om een mooie gele kleur aan de mosterd te geven.

De Romeine auteur Columella tekende in zijn werk De Re Rustica (Over de landbouw) in de eerste eeuw na Christus het eerste recept voor mosterd op :

“Semen sinapis diligenter purgato et cribrato; deinde aqua frigida eluito et, cum fuerit bene lotum, duabus horis in aqua sinito; postea tollito, et manibus expressum in mortarium novum aut bene emundatum adicito et pistillis conterito. Cum contritum fuerit, totam intritam ad medium mortarium contrahito et comprimito manu plana; deinde cum compresseris, scarifato, et, inpositis paucis carbonibus vivis, aquam nitratam suffundito, ut omnem amaritudinem eius et pallorem exsaniet. Deinde statim mortarium erigito, ut omnis umor eliquetur. Post hoc album acre acetum adicito et pistillo permisceto colatoque. Hoc ius ad rapa condienda optime facit. [2] Ceterum, si velis ad usum conviviorum praeparare, cum exsaniaveris sinape, nucleos pineos quam recentissimos et amylum adicito diligenterque conterito, infuso aceto. Cetera, ut supra dixi, facito. Hoc sinapi ad embamma non solum idoneo sed etiam specioso uteris; nam est candoris eximii, si sit curiose factum.“

HIer vind je de Engelse vertaling van het recept.

Elk land of elke streek heeft zijn smaak en zijn eigen recept om mosterd te bereiden, daardoor zijn er zoveel verschillende soorten. Amerikanen houden van zoet, daarom wordt er vaak suiker toegevoegd aan Amerikaanse mosterd. Duitsers houden dan weer van van bijzonder pittige mosterd.

Mosterd fleurt je gerechten op, maar voegt nauwelijks extra calorieën toe. Een eetlepel mayonaise bevat meer dan 100 kcal. Een eetlepel mosterd bevat 25 kcal. Bovendien eet je veel minder mosterd dan mayonaise omdat de mosterd veel te pikant is om grote hoeveelheden van te eten.

Vergelijking energie-aanbreng mayonaise en mosterd

In ons land wordt op talrijke plaatsen mosterd gemaakt. In Gent vind je de ambachtelijke mosterd van Tierenteyn die verkocht wordt in een prachtig pand aan de Groentenmarkt. De winkel, die je herkent aan het logo van de halve maan, is een lust voor het oog en de neus. De mosterd van Tierenteyn is vloeibaarder dan die van andere merken, maar de smaak is onovertroffen. Dit ambachtelijk product bevat geen bewaarmiddelen. Na aankoop dien je de pot dus in de koelkast te bewaren.

  • Herbruikbaar mosterdkruikje (eigen foto)
  • Houten mosterdlepel om de potjes te vullen (foto website Tierenteyn)

Het is een waar genot om de winkel te bezoeken. Ik schreef er een haiku over. Het ruikt er altijd heerlijk naar kruiden en specerijen. De mosterd wordt via de kelder in een houten ton gepompt die in de winkel staat. Breng je eigen potje mee of koop een mooi stenen kruikje met afsluitkurk dat je telkens opnieuw kan laten vullen.

Down tijdens de lockdown

Down tijdens de lockdown

Sedert de uitbraak van het Corona-virus is onze wereld flink dooreengeschud. De beelden uit de ziekenhuizen waren hallucinant. We waren getuige van schrijnende taferelen. De noodkreten van bejaarden die alleen thuis waren en waar de reguliere ondersteuning wegviel. Kinderen, adolescenten en oudere mensen die in een of andere opvang hun thuis hebben en die maandenlang zonder familiebezoek bleven.
Wie stierf in een ziekenhuis kon geen afscheid nemen van zijn geliefden. Begrafenissen werden nog treuriger doordat geen enkele vorm van fysiek contact toegelaten was. Geen oprechte troostknuffel, maar enkel een troostende blik op anderhalve meter.

Door de Corona-pandemie werd in ons land de noodtoestand afgeroepen. Die leidde vanaf 13 maart tot een lockdown. Vanaf dat moment was er de constante dreiging van een onbekende vijand. De enige remedie was afstand houden. Sociaal contact werd ingeperkt om verdere verspreiding van het virus te vermijden. Een afstand van minder dan anderhalve meter betekende gevaar. Je kind, echtgenoot, buurman, collega kon de vijand zijn, want die kon het virus overbrengen. Ik schreef er toen een haiku over.

Het was een verwarrende periode, want om de haverklap veranderde de overheid de spelregels om het virus te verslaan. Deze periode was geen toppunt van goed bestuur. Veel beslissingen van hogerhand waren ronduit onacceptabel: mensen werden beboet omdat ze op een bankje uitrustten. Het concept essentiële verplaatsing leek door de (r)overheid in het leven geroepen om boetes uit te delen, niet om de sensibiliseren.

Gelukkig was er de lente. Het was een lente zonder mensen op terrasjes of zomeravonden vol live muziek. De lange, zonnige dagen brachten wel hoop. Na enkele maanden zagen we licht aan het einde van de tunnel, want er kwamen versoepelingen. De scholen gingen weer open. Je mocht meer mensen zien. Niet-essentiële verplaatsingen werden weer toegestaan. Weliswaar met mondmasker, maar we waren bereid om een deel van onze vrijheid op te offeren om erger te voorkomen. En er was de hoop dat er een vaccin zou komen tegen de komende winter.

En zie waar we nu staan: op 2 november 2020 startte de tweede lockdown. En komt het besef dat dit wel eens het begin van een reeks lockdowns zou kunnen betekenen.

Met de herfst is bovendien de somberheid van de donkere dagen binnengeslopen. Het najaar is traditioneel voor veel mensen een mentaal zware tijd door een gebrek aan zonlicht. De lockdown kan dit gevoel versterken. Je gaat best af en toe op zoek naar kleine gelukjes die het leven wat extra glans geven. Ik schreef daarover al een blog.

Meer dan ooit hebben we behoefte aan licht en lichtheid in ons bestaan. Zelf heb ik alvast wat extra lichtjes opgehangen in huis. Om de donkerte geen kans te geven.

Mag ik een warme oproep doen om licht te maken in deze donkere dagen? Niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk door zelf een lichtje te zijn voor iemand anders. Om een luisterend oor te zijn voor wie het moeilijk heeft.
En spreken we ook af dat wie het moeilijk heeft ook durft uit te spreken dat het minder gaat? Is er niemand in de buurt en heb je behoefte om te praten? Aarzel niet om dag en nacht anoniem te bellen of te chatten met iemand van Tele-onthaal (106) of de Zelfmoordlijn (1813).

We kunnen niets anders doen dan hopen dat ons leven ooit weer normaal wordt. Zelfs als alle indicatoren op rood staan en als we de moed dreigen te verliezen dan nog moeten we blijven hopen.

Om het met de woorden van Vicor Hugo te zeggen:

Hoop op morgen, en dan weer op morgen, steeds op morgen! Laat ons in de toekomst geloven.

Fast food: eten maken op 17 minuten (foodfoto inbegrepen)

Na een uitstap met de trein was ik op weg naar huis en ik had geen avondeten gepland. Dan is de verleiding natuurlijk groot om ongezond te eten of te snacken. Die impuls drukte ik snel de kop in: op vrijdagavond staat aan de frituur meestal een lange rij en ik had geen zin om aan te schuiven in het donker en dan thuis halflauwe frieten te eten.

Ik had me mentaal voorbereid om snel te koken. Naar de winkel gaan was dus uitgesloten, want ik had geen zin om hongerig in de winkel te lopen. Tijdens de autorit van het station naar huis maakte ik een inventaris op van mijn voorraad thuis.

Voorraad diepvries:

  • roze garnalen
  • prei in ringen

Voorraad berging:

  • ui
  • een blikje erwtjes
  • eieren
  • rijstnoedels
  • kruidenmengeling voor nasi goreng

Om 18 u 57 kwam ik in de keuken en vertaalde deze inventaris in het volgende recept voor 2 personen:

  • Haal 200 gram garnalen uit de diepvries en ontdooi op lage stand in de microgolf.
  • Breng een kom water aan de kook voor de rijstnoedels.
  • Snij een dikke ui in ringen en stoof in olijfolie.
  • Voeg 200 gram diepgevroren prei toe en laat even meestoven.
  • Voeg een blik erwtjes toe.
  • Kruid met nasi kruiden, peper en zout.
  • Leg de rijstnoedels in het kokend water en zet de kom van het vuur. Laat enkele minuten trekken. Giet dan af in een vergiet.
  • Breek 2 eieren en klop op met wat melk.
  • Bak een omelet van de eieren in een pan en breek met een spatel in kleine stukjes.
  • Giet de ontdooide garnalen (dooivocht afgieten) in de kom met de groenten, voeg de rijstnoedels en de eieren toe.
  • Kruid af met wat sojasaus.
  • Schep in diepe borden.

Om 19 u 14 had ik een foto van het gerecht gemaakt en zaten we aan tafel! Dit was mogelijk dankzij de voorraad die ik in huis had. Over het belang van voorraad schreef ik al een blog.

Gedachte: geluk op vrijdag

Tijdens deze tweede lockdown is het nodig om af en toe kleine gelukjes te zoeken. Er valt immers weinig te beleven: geen live muziek of theater, geen bezoekjes, geen etentjes met vrienden, …

Op een zonnige vrijdag besloot ik om een uitstap te maken. Ik nam midden op de dag de trein naar Gent (Coronaproof – want nauwelijks volk op de trein op dat ogenblik), wandelde via een tussenstop naar de Groentenmarkt in Gent en liet er een potje mosterd opvullen bij Tierenteyn. Over mosterd schrijf ik binnenkort een blogbericht.

Deze heerlijke dag leverde mij het volgende op:

  • een rustige treinrit met tijd om een boek te lezen
  • een potje lekkere mosterd
  • gratis vitamine D
  • mooie beelden van de herfst in de stad
  • een portie lichaamsbeweging (een wandeling van 9 kilometer)
  • inspiratie voor een fast food recept. ’s Avonds kwam ik thuis. Ik had geen avondeten voorzien. Toch slaagde ik er in om in minder dan 20 minuten een warme maaltijd op tafel te zetten. Hoe ik dat deed, lees je in een volgend blogbericht.

Haiku 11 november

Tijdens de novembermaand herdenken we onze overledenen.
Vandaag, op 11 november, herdenken we het einde van de eerste wereldoorlog. Tijdens de oorlog van 1914-1918 stierven ongeveer 9 miljoen militairen. Er vielen uiteraard ook veel burgerslachtoffers.

Vooral in de Westhoek vinden we zichtbare getuigen van deze oorlog. Er liggen honderdduizenden soldaten begraven op oorlogskerkhoven. De Britse overheid verkoos om de gesneuvelde Britse militairen niet te repatriëren, maar te begraven op Belgisch grondgebied. De Commonwealth War Graces Commission staat in voor het onderhoud van deze begraafplaatsen. Ze bepaalde dat de grafstenen permanent en duurbaar moeten zijn, dat ze uniform moeten zijn en dat er geen onderscheid gemaakt mag worden naar rang of stand.

Bladeren van goud – 3 v.C*

“Bladeren van goud” van de Belgische groep Buurman leverde de openingszin voor deze haiku. Tijdens het schrijven overviel me de heimwee naar een normale wereld voor Corona (v.C). Toen kon je nog je arm om iemand heen slaan bij een toevallige ontmoeting. Er was nog geen sprake van afstand houden of mondmaskers.

Poseren voor de foto. Toen kon het nog.

Op 25 oktober 2019 speelde Geert Verdickt van Buurman een wondermooie akoestische set in Geraardsbergen. Hij stelde er zijn nieuwe cd Einzelgänger voor. Hij speelde tijdens dat concert ook het nummer “Bladeren van goud”. Een maand later, op 24 november 2019, had ik voor het hele gezin kaartjes gekocht voor dezelfde set in Zottegem. Ik dacht nog: “Wat een overdaad. Twee keer hetzelfde concert zo kort na mekaar. Wie weet speelt Geert ook op de Gentse Feesten 2020. Misschien beter om tot dan te wachten.”

En toen kwam 2020 en niets liet vermoeden dat een nieuwe tijdrekening startte met een cesuur voor en na Corona. Een breuklijn tussen spontane nabijheid en verplichte afstand.

Wat ben ik nu blij dat ik in oktober en november 2020 twee keer hetzelfde concert bijwoonde. En daardoor af en toe in mijn hoofd kan terugreizen naar een wereld voor Corona.
Een wereld waar je spontaan oude bekenden kon knuffelelen en kon napraten na een concert.

*3 v.C: “Bladeren van goud” staat op de cd “Dans en Dwaal” van 2017. Vandaar de notatie 3 v.C of 3 jaar voor Corona.

Voedingsadvies? Wie mag wat?

“Wees voorzichtig met het lezen van boeken over gezondheid.
U kunt sterven aan een drukfout.” (Mark Twain)

Betrouwbaar voedingsadvies: wie geeft raad?

  • “Verlies nog snel 18 kg voor de feestdagen met onze wonderdrank”
  • “Voor mij geen Corona: Met dit voedingssupplement boost je je immuniteit”
  • “Brood en aardappelen zijn dikmakers”
  • “Volg het soepdieeet en vermager 4 kg per week!”
  • “Het wordt winter, slik snel een extra dosis vitamine D”

Op 28 oktober 2020 om 16 u 19 gaf Google meer dan 5 miljoen antwoorden op de zoekopdracht “gezond eten” (5 360 000 antwoorden om precies te zijn).
Ook in de media krijg je heel wat tips en advies over gezonde voeding. Maar hoe weet je nu of dat advies kwalitieitsvol is? Wie geeft betrouwbaar en wetenschappelijk advies over voeding?

Wie mag voedingsadvies geven?

De Belgische overheid erkent enkel de diëtist als voedingsprofessional en heeft daarvoor ook een wettelijk kader voorzien.

Hoe zit het dan met de adviezen van voedingsconsulenten, voedingscoaches, gezondheidstherapeuten, gewichtsconsulenten, wellness consulenten, leefstijlconsulenten?

Deze coaches en consulenten beschikken niet over een erkend diploma. Dikwijls volgen ze een korte (vaak dure) opleiding van enkele weken of avonden. Deze opleidingen worden niet door de overheid gecontroleerd en er zijn geen kwaliteitsvereisten aan verbonden. De cursisten krijgen na afloop een getuigschrift, maar geen officieel diploma.

Deze consulenten mogen enkel advies geven aan gezonde mensen.
Indien een consulent vaststelt dat er een medische klacht is bij iemand die hij behandelt dan is hij verplicht om door te verwijzen naar een arts.
Indien de consulent de persoon met een aandoening toch behandelt, loopt hij een groot risico. Op dat ogenblik verricht hij immers een behandeling zonder aan de wettelijke voorwaarden te voldoen. Dit kan leiden tot gerechtelijke vervolging wegens het onwettig uitoefenen van de geneeskunde.

Kwaliteitslabel voor voedingsadvies


Om een richtlijn te geven inzake kwaliteitsvolle begeleiding op vlak van onder andere voeding zorgde de Belgische wetgever voor een wettelijk kader. De diëtist wordt beschouwd als een paramedicus (meervoud: paramedici). Volgens de FOD Volksgezondheid is dit:

“Iemand die voor zijn beroep diagnostische, therapeutische handelingen of technische hulpverstrekkingen levert op verzoek van een arts. Deze prestaties zijn eigen aan het beroep en wettelijk bepaald. Zij mogen uitsluitend door erkende beroepsbeoefenaars in het specifieke domein verricht worden. De meeste erkende paramedici kunnen zowel op zelfstandige basis als in dienstverband in een gezondheidsinstelling werken.”

Je kan je niet zomaar vestigen als diëtist. Een diëtist kan enkel zijn beroep uitoefenen indien hij afstudeert aan een hogeschool. Na zijn studies mag hij zich bachelor in de voedings- en dieetkunde noemen:

“Diëtisten zijn specialisten op het gebied van voeding in relatie tot ziekte. Een diëtist behandelt op voorschrift van de arts, patiënten met een op maat gemaakt voedings- of dieetadvies. Hij of zij kan door het behandelen met een bepaald eetpatroon (dieet) de lichamelijke gezondheid bevorderen. Hij/zij heeft minstens een diploma van een professionele bachelor of een masters’ proef behaald.”

De opleiding is een combinatie tussen voedingsleer en medische kennis. Door deze medische achtergrond is de diëtist ook in staat om samen te werken met andere professionals in de zorg zoals artsen, specialisten in ziekenhuizen, wijkgezondheidscentra, …

Bovenstaand filmpje van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten geeft een overzicht van wat een diëtist precies doet.

Hoe vind je een diëtist?

Start je zoektocht naar voedingsadvies door een bezoek te brengen aan de website van de Vlaamse Vereniging van Diëtisten (VBVD). Via de zoekfunctie op de site vind je een erkende diëtist je buurt. Opgelet: deze website toont niet alle diëtisten, want niet elke diëtist is bij deze beroepsvereniging aangesloten.
Om te controleren of iemand een erkende diëtist is, kan je zijn naam invullen op de site van het RIZIV. Enkel erkende diëtisten met een bachelordiploma voedings- en dieetkunde kunnen een RIZIV-nummer krijgen.

Advies voor Jan en alleman

Via een online beweegprogramma krijg je vaak voedingsadvies bij aankoop van bepaalde voedingssupplementen. Bij de krant vind je een gratis boek over gezonde voeding. Op Google vind je allerlei dieet- en eetschema’s.

Heeft de diëtist dan nog een meerwaarde? Laat ons een kijkje nemen in het leven van Jan en Peter!

Jan is een fitte vijftiger. Hij houdt van lekker eten. Op de site van het Vlaams Instituut voor Gezond Leven heeft hij zijn BMI berekend en hij ziet dat hij een BMI van 29 heeft. Hij stelt vast dat dit overgewicht betekent.
Hij maakt zich toch wat zorgen en besluit naar de huisarts te gaan.
Na onderzoek blijkt dat Jan kerngezond is: zijn cholesterol valt binnen de normale waarden. Zijn hart klopt regelmatig, zijn bloedruk is uitstekend.
Maar hij zou toch graag enkele kilootjes kwijtspelen, want hij heeft gehoord dat overgewicht een risicofactor is bij Corona.
Maar hoe begint hij daaraan?
Peter is een fitte vijftiger. Hij houdt van lekker eten. Hij heeft al een aantal jaren last van een verhoogde cholesterol. Zijn dokter zegt dat medicatie nog niet nodig is. Op de site van het Vlaams Instituut voor Gezond Leven heeft hij zijn BMI berekend en hij ziet dat hij een BMI van 29 heeft. Hij stelt vast dat dit overgewicht betekent.
Hij maakt zich toch wat zorgen en besluit nogmaals naar de huisarts te gaan.
Na onderzoek blijkt dat zijn cholesterol verder gestegen is en dat zijn bloedruk verhoogd is.
De dokter schrijft dit keer wel medicatie voor. De dokter vertelt dat er een verband kan zijn tussen zijn voeding en zijn klachten.
Peter denkt dat het misschien een goed idee is om zijn voeding wat aan te passen.
Maar hoe begint hij daaraan?


Toevallig zien Jan en Peter enkele dagen later in een plaatselijke krant een aankondiging voor een kookworkshop met groenten. Ze schrijven zich in, want misschien is dat goed om wat gewicht te verliezen.
De lesgever is een voedingsconsulent. Na afloop krijgen ze een kaartje mee. Ze besluiten om eens een afspraak te maken bij deze consulent.

Hetzelfde advies voor Jan en Peter?

Jan verschijnt op de afspraak. De voedingsconsulent stelt vast dat Jan geen medicatie neemt en geen enkele lichamelijke klacht heeft. Ze geeft hem recepten mee om meer variatie te brengen in zijn eten.

Peter arriveert bij de consulent en die hoort dat Peter medische problemen heeft en medicatie neemt. De consulent weet dat hij geen voedingsadvies mag geven omdat Peter een medische aandoening heeft. De consulent moet Peter doorverwijzen naar een gespecialiseerde hulpverlener.

Peter op consultatie bij de diëtist

In het geval van Peter is het duidelijk: Peter kan enkel voedingsadvies krijgen van een diëtist omdat hij medische problemen heeft.


De diëtist ondervraagt Peter gedetailleerd over zijn voeding en zijn medische klachten (voedingsanamnese). Op die manier brengt de diëtist de voedingsgewoonten van Peter in kaart.

Het advies zal zoveel mogelijk aansluiten bij de gewoonten van Peter; uiteraard kan hij op zondag samen met zijn gezin frietjes eten. De diëtist geeft voedingstips om het cholesterolgehalte te verlagen en de bloedruk onder controle te houden. Op die manier wordt de diagnose van de dokter vertaald naar concreet voedingsadvies.

Peter leert andere voedingskeuzes maken door etiketten te leren lezen. Hij eet graag ontbijtgranen en kan die blijven eten. Dankzij zijn diëtist heeft hij de kennis om bewust te kiezen in het rek van de ontbijtgranen. Zijn eten is even smakelijk, maar levert nu voedingsstoffen van hoge kwaliteit.

Op die manier werkt Peter aan een gezonde levenstijl. Door kleine aanpassingen aan zijn voeding zal hij als bonus enkele kilootjes verliezen. Dit gewichtsverlies heeft bovendien een gunstige invloed op zijn bloedruk.

Jan op consultatie bij de diëtist

Heeft de diëtist ook een meerwaarde voor Jan? Hij heeft immers geen medische aandoening.

Voor Jan is het goed om te weten dat een diëtist zowel gezonde als zieke mensen begeleidt.
Bij Jan zal de diëtist eveneens een grondige voedingsanamnese afnemen. Hierbij wordt rekening gehouden met zijn (familiale) medische voorgeschiedenis. Door kleine ingrepen in zijn voedingspatroon zal de diëtist Jan helpen om op duurzame wijze enkele kilootjes te verliezen.

Aan een gezond persoon geeft een diëtist advies en tips om een gezonde levensstijl te behouden. Door zijn medische achtergrond is de diëtist een belangrijke partner inzake gezondheidspreventie. De diëtist zet mensen ertoe aan om gezond te eten, voldoende te bewegen, aandacht te hebben voor een gezond slaappatroon en om aan preventie te doen (vb. patiënten motiveren om deel te nemen aan de bevolkingsonderzoeken naar dikkedarmkanker, borstkanker).

Doordat de diëtist steeds maatwerk levert is elk advies individueel. Een voedingsadvies voor patiënt X is niet noodzakelijk een goed advies voor patiënt Y.

“Geef mij een steunpunt en ik verplaats de aarde”

Ik volgde op 14 oktober een webinar van professor Albrecht naar aanleiding van zijn boek: “Investeren in een gezonde levensstijl. Op weg naar een activerend preventiebeleid”.

In mijn diëtistenpraktijk zie ik dagelijks het verband tussen voeding en gezondheid. Voeding heeft een grote invloed op een aantal aandoeningen. Door anders te gaan eten, opent zich vaak een nieuwe wereld met een nieuwe levensstijl. Mensen voelen zich beter en kunnen eten zonder zorgen.

Ik was nieuwsgierig hoe iemand met een economische achtergrond het begrip levensstijl benadert. In onderstaande blog geef ik een verslag van de webinar. Je krijgt ook enkele bedenkingen die ik maak over de visie van de professor.

Investeren en rendement

Professor Albrecht is econoom aan de UGent en  bekijkt gezondheid vanuit economisch standpunt. Hij bekijkt de wereld en de gezondheidszorg in termen van investering en rendement.

De professor richt zijn aandacht vooral op de chronische aandoeningen die horen bij onze westerse levensstijl: diabetes type 2, hoge cholesterol, aderverkalking …

Hij becijferde in zijn boek het rendement van een gezonde levensstijl. De cijfers spreken voor zich:

  • Het risico op chronische aandoeningen vermindert met 70 tot 80 %.
  • Het risico op hart- en vaatziekten daalt met 90 tot 94 %.

Levensstijl versus medicatie bij welvaartsaandoeningen

We weten uit diverse studies dat bij chronische ziekten (diabetes, overgewicht, hoge bloedruk) de levensstijl vaak aan de basis ligt van de aandoening. Vaak is een pilletje gemakkelijker dan de levensstijl aan te passen.

Pillen lijken een simpele oplossing, maar ze hebben ook bijwerkingen waardoor de kwetsbaarheid voor andere aandoeningen kan toenemen. Professor Albrecht verwijst naar de link tussen diabetesmedicatie en medicatie tegen hoge bloedruk en een extra gevoeligheid voor het oplopen van het virus Covid-19.  Deze link is ook aangetoond tijdens de SARS-epidemie.

Professor Albrecht stelt voor om onze immuniteit te versterken door een gezonde levensstijl die rust op de volgende pijlers: volwaardige voeding, stress beperken, voldoende beweging en verstandig omgaan met alcohol.

Individueel gezondheidsbudget

De kernboodschap in het boek is: geef de mensen een individueel gezondheidsbudget om aan preventie te doen.

Indien de aandoening reeds tot uiting is gekomen:  laat de mensen de keuze om hun levensstijl aan te passen waardoor de aandoening kan genezen worden.  Hij verwijst naar de Heart Lifestyle Trial. Door een gezonde levensstijl kan je bij mensen met aderverkalking de gevolgen van de ziekte terugdringen.

Met een individueel gezondheidsbudget kan iedereen levensstijladvies inkopen om aan preventie te doen of om curatief te werken. De professor stelt voor dat de dokter bij vb. chronische welvaartsziekten eerst het gezondheidsbudget activeert in plaats van een pilletje te geven.

Door dit individueel gezondheidsbudget investeert het individu in zijn gezondheid zonder dat hij zijn persoonlijke geldmiddelen moet aanspreken.

Dit budget moet voor iedereen toegankelijk zijn en moet op maat van elke burger zijn. Sommige mensen hebben nood aan individuele begeleiding, voor anderen werken groepssessies beter. Nog anderen hebben nood aan begeleiding thuis.

Door het gezondheidsbudget verschuift de winst van de preventie naar het individu. Momenteel is het zo dat de opbrengsten voor preventie voor de overheid zijn. De overheid maakt minder kosten voor gezondheidsuitgaven (denk aan de besparing van 9,5 miljard). De lasten zijn voor het individu (kosten voor abonnement fitness, sportclub, advies gezonde levensstijl, …)

Uitgaven gezondheidszorg beheersen

Waarom zouden we als maatschappij de focus leggen op preventie door een gezonde levensstijl?  Momenteel gaat 35 % van het totale gezondheidszorgbudget naar chronische aandoeningen die relatief eenvoudig te vermijden zijn. Dit cijfer zal verder oplopen en zal een hypotheek leggen op onze welvaart.

Ik zocht de cijfers voor het gezondheidsbudget voor 2020 op. Dit budget bedraagt 27 miljard euro. Dit wil zeggen dat er jaarlijks minstens 9,45 miljard euro kan bespaard worden door preventie.

Ik maakte me bovendien de bedenking dat we met het uitgespaarde geld duur onderzoek zullen kunnen financieren naar aandoeningen die moeilijk of nog niet  te behandelen zijn.

Punt van kritiek op het boek

Voor het luik voeding vergeet de professor een hoofdrolspeler te vermelden: de diëtist.  De diëtist is de enige erkende paramedicus met een wetenschappelijke opleiding over de relatie tussen  voeding en ziekte. De diëtist kent de wetenschappelijke achtergrond van chronische aandoeningen.

Aanpassen levensstijl: vraag raad aan je diëtist

Elk individu is anders, dus iedereen heeft nood aan een persoonlijk aanpak.

Ben je bang om iets te veranderen aan je levensstijl? De tijd dat de diëtist je strenge dieetregels oplegde is voorbij. Het is niet realistisch om jarenlange gewoontes zomaar te veranderen. Een aanpassing van je levensstijl vraagt tijd en gebeurt stap voor stap.

In mijn diëtistenpraktijk leer je anders eten met de focus op lekker eten. Je leert waarom je bepaalde voedingskeuzes maakt. Je rekent ook af met valkuilen zoals emotioneel eten. Indien je begeleid wordt door een diëtist boek je meer succes in het veranderen van je levensstijl.
Door de tips en de begeleiding van de diëtist leer je hoe je veranderingen in je voeding blijvend kunt maken. Zodat de resultaten ook blijvend zijn.

Een minieme aanpassing in je levensstijl werkt vaak als een hefboom; met kleine ingrepen in je voeding kan je vaak grote resultaten bereiken. Denk daarbij aan de werking van de hefboom. Dit principe komt van Archimedes. Hij berekende hoe hij met een simpele hefboom de aarde zou kunnen optillen. Hij vertelde zijn landgenoten “Geef mij een steunpunt en ik verplaats de aarde.”