Dieet en geluk
Ik zie dagelijks vrouwen (mannen ook wel, hoor) die zich niet goed in hun vel voelen omwille van hun uiterlijk of kledingmaat.
Die hun leven aan zich voorbij zien gaan uit angst voor de spiegel of de weegschaal. Ze willen een ander lichaam dan wat ze nu hebben. Ze streven naar een droommaat of droomlichaam in de hoop dat ze dan gelukkiger zullen zijn.
Voor veel vrouwen is eten een dagelijkse worsteling. Ofwel tellen ze obsessief calorieën, ofwel schrappen ze van alles op het menu waardoor alle plezier van het eten verdwijnt. Ik hoor dan “Ik eet zo graag brood, maar er staat in de krant dat je daardoor aankomt”.
Deze vrouwen zijn bovendien al vaak op dieet geweest, maar zonder blijvend resultaat. Of: het resultaat is er (spectaculair gewichtsverlies), maar het geluksgevoel blijft uit. Het is niet omdat je 10 kg lichter bent dat je instant gelukkig wordt.
De droommaat en geluk
Veel vrouwen hebben een vast beeld van de ideale maat of het ideale gewicht. Dit droomlichaam is slanker/kleiner/groter dan het lichaam dat ze nu hebben. Om het droomlichaam te bereiken zijn ze erg streng zijn voor zichzelf. De minste afwijking zorgt voor een ongelukkig gevoel.
Waarom zijn we zo gefixeerd op dat gewicht? Waarom realiseren we ons niet dat lichaamsverhoudingen en gewicht vooral een kwestie van mode zijn. En modetrends komen en gaan als de golven van de zee. Nemen we even een duik in de geschiedenis?
Geschiedenis van de droommaat
De gouden eeuw (17e eeuw)
Tot de 17e eeuw was een vrouw die er mollig uitzag zeer aantrekkelijk. Denk maar aan de schilderijen van Rubens en zijn tijdgenoten.
Op de foto zie je Helene Fourment, de vrouw van Rubens.
De komst van het korset in de 18e eeuw
Vanaf de 18e eeuw verandert er iets. Vrouwen werden door het korset in een keurslijf gedwongen (letterlijk en figuurlijk). Door de strakke korsetten werd hun lichaam in een “ideale vorm” geboetseerd. Mannen en vrouwen droegen bovendien ook pruiken om de natuurlijke haren te verbergen. Wie deze korsetten of pruik kon betalen behoorde tot de gegoede burgerij.
Hier ontstaat voor de eerste keer het idee dat het lichaam maakbaar is, dat er iets mis is met het lichaam in zijn natuurlijke staat. De idee ontstond dat je je beter zou voelen door dingen te verdoezelen of te veranderen. Net zoals wij denken dat een crashdieet of plastische chirurgie ons zal veranderen.
Het lichaamsbeeld in die tijd wordt sterk gekoppeld aan succes. Wie zich een korset kon aanschaffen of een pruik kon kopen had het gemaakt in het leven. In onze tijd: zie je er slank uit en verschijn je in de boekjes met maatje 34 en een glas champagne in de hand dan ben je perfect gelukkig.
De aardverschuiving in de jaren 60 van de vorige eeuw
Tot na de Tweede Wereldoorlog was het nog steeds mooi om er wat voller uit te zien. Er was weinig eten in de naoorlogse jaren. Slanke mensen waren niet in trek, want slank zijn betekende dat je te weinig geld had om eten te kopen waardoor je misschien ziek was.
Vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw kwam er meer eten en plots kwam slank zijn in de mode. Herinner je Leslie Hornby alias Twiggy (twijgje)? Zij was toen het stijlicoon met de ideale maten. Dit schoonheidsideaal is meegegaan naar de eenentwintigste eeuw.
Culturele verschillen
Het lichaamsbeeld is niet alleen geëvolueerd doorheen de tijd, maar verschilt ook van cultuur tot cultuur. We hebben het tot hiertoe over onze westerse cultuur gehad, maar in andere culturen gelden vaak andere normen. In Mauritanië (West-Afrika) geldt: vrouwen moeten ronde vormen hebben om aantrekkelijk bevonden te worden. Cellulitis is daar bijvoorbeeld een pluspunt! Van de mannen in dit land verwacht men dan weer dat ze slank zijn!
Lichaamsbeeld en financiële status
Grof gesteld kun je zeggen dat in een cultuur waar veel armoede heerst overgewicht een teken van rijkdom en gezondheid is. Vollere vrouwen zijn er de norm en zijn “mooier” dan slanke vrouwen.
In een cultuur van rijkdom waar genoeg te eten is, is slank zijn het ideaal. Slank zijn wordt gezien als het ideaalbeeld. Je kan het je permitteren om weinig te eten. In een wereld van overvloed kan je ervoor kiezen om niet te eten!
Rondom ons wordt de illusie gecreëerd dat een mooi lichaam en financiële status elkaars gelijken zijn. En dat die allebei maakbaar zijn. Om succes te hebben moet je hard werken en je van alles ontzeggen. Om een mooi lichaam te hebben moet je hard werken en je van alles ontzeggen. Heb je geen succes? Ben je niet super slank? Dan is dat je eigen verantwoordelijkheid.
Wil jij ook fotomodel worden?
- Is jouw doel in het in het leven om eruit te zien zoals in de boekjes?
- Ben je bereid om te kiezen voor het dagdagelijkse leven van een model?
- Wil je drastische methoden toepassen om er zo mager mogelijk uit te zien?
Om dit doel te bereiken, zal je een uiteraard een prijs moeten betalen. Bereid je bijvoorbeeld voor op plastische chirurgie, want als je niet voldoet aan het schoonheidsideaal kom je niet aan de bak.
Bereid je voor op drastische ingrepen op gebied van voeding. Genieten van eten en een perfect lichaam gaan volgens de heersende dieet- en lichaamscultuur niet samen.
Het leven zoals het is: de boekjes
Een citaat uit HLN van 22/08/2022 waar een voormalig model vertelt over de inspanningen om een perfect lichaam te hebben :
“In een halfjaar tijd verloor ze tien kilo, maar daarvoor moest ze heel wat opofferen.”
“ .. verloor ze maar liefst tien kilo in een halfjaar, door suikers en koolhydraten zoveel mogelijk van haar menu te schrappen, intensief te sporten en dagelijks enkele appelazijngummies te eten, een hype waar ook Victoria Beckham fan van is.”
We smullen gretig van deze verhalen en denken: “Als zij het kan dan moet ik het ook kunnen. Waar zijn die gummies?”.
Wat er in werkelijkheid gebeurt is dat we door al deze onzinnige adviezen over eten en diëten het vertrouwen verliezen in ons eigen lichaam. Denk maar aan de appelazijngummies uit het artikel. Hoe verzinnen ze het? Gelukkig is er een voorraad van deze gummies te koop in de webshop van het voormalige model. Ze deelt ons mee: “Er werden tot nu toe wekelijks duizend potten geleverd, maar die waren altijd vooraf uitverkocht, dus heb ik er tienduizend besteld. Voor vijftien euro per maand ben je gesteld.”
Update februari 2023
Het model vertelt in een interview dat ze Ozempic spuit. Dit middel werd oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen met diabetes. De onderzoekers hadden immers opgemerkt dat mensen met diabetes gewicht verloren tijdens de behandeling met Ozempic.
Het middel wordt echter ook (mis)(ge)bruikt door gezonde mensen die gewicht willen verliezen.
Gezonde mensen kiezen ervoor om een product in te laten spuiten dat onder andere duizeligheid, braken, maagonstekingen, reflux, constipatie, en darmproblemen kan veroorzaken. Bovendien zijn de bijwerkingen hoger bij patiënten zonder diabetes.
Uiteraard is het model vrij om te laten en doen wat ze wil. Wat ze echter doet is het idee aanwakkeren dat slank zijn iets is dat je moet nastreven zelfs ten koste van je gezondheid. Bovendien bewijst ze op die manier dat haar wonderoplossing (de gummiberen met appelazijn) niet zo goed werken.
Wie meer wetenschappelijk onderzoek over Ozempic wil lezen, kan eens kijken op de website van een collega diëtist.
Zou er korting zijn op de appelazijgummies om van de voorraad af te komen?
Ben jij in de ban van de dieetpolitie?
Bang om te genieten?
We eten wat de media of een model ons voorschrijft zonder rekening te houden met onze eigen behoeften. Je hebt nu eenmaal niet de bouw of het leven van model x, waarom zou je dan eten zoals model x?
Je bent bang om te eten of te genieten, want de stem van de dieetpolitie heeft allerlei eten verboden. Geen paniek! De dieetpolitie heeft het je gemakkelijk gemaakt en een lijst samengesteld van verboden en toegelaten eten.
Straf na de zonde?
Je slaagt er meestal in om het dieetboek van de dieetpolitie een tijdje letterlijk te volgen. Maar dan slaat het noodlot toe: een feestje, een weekend met vrienden. En daar sta je dan: wat mag je eten op zo’n feestje? Je eet allerlei “verboden dingen” en dan slaat het schuldgevoel toe. Je hebt gefaald! Je moet boeten voor deze zonde. Deze week geen tussendoortjes en geen aardappelen bij het avondeten.
In de praktijk zie ik dat mensen door de dieetpolitie in een vicieuze cirkel geraken: ze ontzeggen zich van alles, dan is er een feestje met schuldgevoel achteraf. Na het weekend beginnen ze weer streng te diëten. Door zichzelf uit te hongeren krijgen ze zin in iets lekkers en o daar is weer dat schuldgevoel, dus moeten ze de volgende dag extra streng zijn, …
Durf jezelf zijn
De dieetcultuur en de dieetpolitie sporen ons aan om er steeds uit te zien zoals de modellen op de catwalk.
We beseffen echter niet dat de meeste modellen mijlenver afstaan van de gewone vrouw in de straat. Deze modellen zijn eigenlijk eenheidsworst.
Cru gezegd: je kan het ene model inruilen voor het andere.
Is dat hoe je wil terugkijken op je leven? Altijd maar trachten om te zijn zoals de anderen? Nooit tevreden zijn, maar altijd verlangen naar wat er (nog) niet is?
Heb je al nagedacht over je begrafenis?
Wie wil jij zijn zonder rekening te houden met wat de maatschappij of de dieetpolitie zou kunnen zeggen?
Stel dat je binnenkort sterft. Ik weet dat dit geen prettig idee is, maar het is wel een feit dat tot hiertoe nog niemand het eeuwige leven gehad heeft. Wat wil je dan horen op je begrafenis:
“Zij was fanatiek bezig met haar gewicht”
“Zij was erg gelukkig omdat ze altijd maatje 36 droeg?”
Wat wil jij horen op je begrafenis?
Was het je ambitie om slank te zijn dan zal je blij zijn om te horen dat mensen na de uitvaart opmerkten dat je steeds met je gewicht bezig was.
Maar los van je uiterlijk of je gewicht? Wie wil je echt zijn? Wat wil je betekenen voor de mensen om je heen?
Droom je van een leven zoals in de boekjes, maar is dat wat je echt wil? Soms denk je: “Zag ik er maar uit zoals x dan zou ik een veel mooier leven hebben. Elke dag in de belangstelling staan en champagne drinken”.
Naar een normale relatie met jezelf en met je eten
Ik ben diëtiste. Helaas hoor je in mijn beroepstitel het woord dieet. Daarom denken vrouwen dat ik de aangewezen persoon ben om een dieet op te stellen zodat ze zullen vermageren. Ze hopen dat ze zich na het dieet beter in hun vel zullen voelen.
Als je met dat idee naar mijn praktijk komt moet ik je teleurstellen. Ik zal je geen vermageringsdieet voorschrijven. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we immers dat een dieet geen oplossing is op lange termijn.
Ik zal je wel vragen wat de echte reden is dat jij er anders wil uitzien dan nu het geval is. Waarom wil je je zonder reden allerlei voedingsmiddelen ontzeggen? Ik wil graag weten wat jouw relatie met eten is. Ben je gelukkig om te eten of is eten een strijd voor jou?
Een “dieet” is enkel bestemd voor mensen met medische problemen. Stel dat je nierproblemen hebt. Dan zal je een dieet krijgen en zal je op een aantal voedingsmiddelen moeten beperken. Dit dieet is levensnoodzakelijk voor jou en het kan het verschil betekenen tussen al dan niet nierdialyse of het kan de duur van de dialyse beperken.
Hoe moet ik dan wel eten?
“Ja maar, ik kan toch niet zomaar alles eten”, denk je? Dit klopt niet helemaal.
Je kan alles eten, maar met mate. Ik citeer graag de uitspraak van Paracelsus: “Alle dingen zijn vergif en niets is zonder vergif. Alleen de dosis maakt dat een ding geen gif is en een medicijn”.
Paracelsus had het over medicatie, maar trekken we zijn stelling door naar voeding dan kunnen we zeggen dat voedsel ons medicijn is om in leven te blijven. Alle voeding is vergif als je er te veel of te weinig van eet, maar als je alles met mate eet is er geen vuiltje aan de lucht.
Wil je een gezonde relatie met voeding?
Wil je een gezonde relatie met voeding dan kan ik je op weg zetten.
Als diëtist/voedingsdeskundige ben ik me bewust van zowel de voedingswaarde van eten als de emotionele waarde van eten. Eten is een leuk gebeuren. Hoe vertederend is het om een baby na de borstvoeding of na zijn flesje voldaan te zien liggen. Het buikje rond gegeten zorgt voor rust en ontspanning. Net zoals de baby moeten we (weer) leren om te genieten van eten.
Geniet van wat je eet!
In plaats van ernaar te streven om minder te eten, probeer eens om een extraatje toe te voegen aan je maaltijd. Schep eens een portie aandacht op je bord.
Eet eens met volle aandacht voor wat er op je bord ligt. Kauw rustig en geniet van elke hap. Door aandacht te besteden aan je eten vermijd je dat je schrokt en zo te veel eten binnenkrijgt. Heb je je er ook al op betrapt dat je meer eet als je voor tv zit te eten of als je eet aan je bureau?
Luister naar je lichaam
Leer tijdens het eten luisteren naar je gevoel van honger en verzadiging. Voel je of je genoeg gegeten hebt of eet je door tot alles op is? hebt Eet je omdat je maag dat vraagt (maaghonger) of omdat je een emotionele behoefte hebt (schijnhonger). Bij emotionele honger eet je, maar je hebt eigenlijk behoefte aan iets anders.
Door bewuster te eten, leer je het onderscheid maken tussen deze 2 soorten honger. Het soort eten heeft ook een invloed op ons verzadigingsgevoel. Wat we gemakkelijk kunnen wegslikken of drinken gaat vlotjes binnen. Deze kennis is wel interessant om te gebruiken in ons voordeel: het verzadigingsgevoel kan je trainen door de juiste voeding te eten.
Nog een uitsmijter: Waarom ik de titel diëtist blijf gebruiken
Eerder gaf ik al aan dat ik niet gelukkig ben met de associatie tussen diëtist en dieet.
De beroepstitel diëtist is echter ook een kwaliteitslabel voor voedingsadvies. Je wordt diëtist nadat je een professionele bachelor voedings- en dieetleer behaald hebt aan een hogeschool. De opleiding is een combinatie van voedingsleer en medische kennis. Kom je bij een diëtist terecht dan ben je zeker dat de diëtist je begeleidt op basis van wetenschappelijke basis (advies gebaseerd op wetenschappelijke testen) en niet op basis van anekdotes (ik had last van allergie, dronk ½ liter superdrank van firma X en ik was genezen).
Wil je graag een gezonde relatie met eten!
Leg vandaag je afspraak vast in mijn online agenda.
Heb je bijkomende vragen?
Stuur me je vraag door via het contactformulier.