De dieetcyclus: de 4 fasen van een dieet

In dit deel van de blogreeks “Nooit meer op dieet – Maak van de weegschaal je gelukschaal “ nemen we de dieetcyclus onder de loep.

Tijdens een dieet heb je een schema dat je helpt om te controleren hoeveel je mag eten. Je denkend brein houdt van schema’s en voorspelbare zaken, maar wordt tijdens een dieet gesaboteerd door je reptielenbrein dat in paniek geraakt door voedseltekort.  Om dit voedseltekort op te lossen zal het reptielenbrein in opstand komen door ervoor te zorgen dat je op zoek gaat naar extra calorieën om de tekorten door het dieet aan te vullen.

De dieetcyclus ontstaat omdat het reptielenbrein in opstand komt tegen een tekort aan eten. Het is een manier om de voedselvooraad aan te vullen.

 

Pauze voor denkend brein

Het reptielenbrein ziet zijn kans schoon om een voorraad eten aan te leggen als je moe of afgeleid bent. Op dat ogenblik is het denkend brein immers in pauzestand waardoor je je focus op het dieet min of meer verliest.

Enkele voorbeelden:

  • Na een vermoeiende dag zal je sneller toegeven aan de verleiding om fastfood te halen dan om een maaltijd te koken.
  • Als je afgeleid bent ga je meer eten; dat is de reden waarom een volledig pak koekjes op een wip leeg is tijdens het tv-kijken.

Doordat verschillende delen van het brein een invloed hebben op je eetgedag is eten niet altijd het gevolg van een bewuste keuze en al zeker niet van karakter zoals vaak beweerd wordt.

 
dieetcyclus

Toon meer karakter!

Vaak denken mensen dat ze te weinig karakter hebben en dat ze daardoor telkens aankomen na een dieet. Daarom horen we nog steeds uitspraken als “Elk pondje gaat door het mondje”.

In deel 4 van deze reeks maakten we een opdeling van ons brein in  3 delen. Elk van deze delen gaat op een andere manier met eten om. Het reptielenbrein is het oudste deel van het brein dat puur gericht is op overleven. Het wil vooral vermijden dat er een tekort aan brandstof (eten) voor ons lichaam ontstaat. De honger die je voelt heeft in de eerste plaats een biologische functie. Hongersignalen zijn waarschuwingsmechanismen van je lichaam om te eten. Je kan deze biologische functies niet zomaar met je geest (je karakter) controleren. Als je een verstoord hartritme hebt, kan je dat toch ook niet met je wil of karakter  controleren?

 

De wet van de snelste

Het reptielenbrein komt sneller in actie dan het denkend brein. Dit komt doordat de acties van het reptielenbrein vaak instinctief gebeuren: je bent uitgehongerd en eet het eerste wat je ziet. Als dat een pak koeken is, eet je dat op. Pas als je verzadigd bent, kan het denkend brein weer goed werken. Nu je denkend brein over nieuwe energie beschikt, kan er nagedacht worden. Op dat moment treedt er vaak schuldgevoel op: “Waarom heb ik geen boterhammen gesmeerd in plaats van koeken te eten?”.

Door jezelf eten te ontzeggen omwille van een dieet en zo de regelmatige en voldoende aanvoer van energie te voorzien, breng je je reptielenbrein in hoogste staat van paraatheid waardoor je je relatie met eten op termijn grondig kan verstoren. Herhaald dieetgedrag zorgt ervoor dat je in een vicieuze cirkel van gecontroleerd eten, belooneten, overeten en diëten kan belanden.

 
dieetcyclus
Dieetcyclus

De 4 fasen

Fase 1: volg de gids

Je denkt: “Ik mag volgens mijn dieet/schema op dit moment 1 boterham eten”. Dan eet je die boterham op, want het mag. Je hebt toestemming om te eten.

Maar het dieet/schema heeft geen glazen bol: door je eten af te wegen of te tellen krijg je niet altijd de portie binnen die jij op dat moment nodig hebt. Het “schema” kan immers niet weten hoeveel honger jij hebt op dat moment. Zelfs als je honger voelt zal je er tegenin gaan door enkel te eten wat je mag eten. Zeker in het begin van het dieet zal dit een tijdje lukken, want je bent super gemotiveerd begonnen en je bent volledig gefocust op het dieet.

Door de biologische (honger)signalen in je lichaam te negeren komt je reptielenbrein in opstand.

Ik kan dit best illustreren met de volgende situatie. Beeld je eens in dat je een hongerig kind een pot koekjes toont en zegt dat hij er niet mag van eten. Wat zal er gebeuren? De meeste kinderen zullen van de koekjes eten.

Als je dingen verbiedt, wordt de zin om ze toch te doen alleen maar groter; als je honger hebt, wordt de zin om te eten groter. Om niet toe te geven aan de honger zoeken we dan vaak een trucje om toch te kunnen eten. Een van die trucjes is belooneten.

 

Fase 2: eten loont

Belooneten ken je al uit je kindertijd: “Als je je groenten opeet mag je nadien een ijsje eten”.

Daardoor krijg je het gevoel dat een bepaald gedrag zoals je portie opeten of “minder lekker eten” toch opeten een beloning verdient.

Heb je jezelf een strikt schema opgelegd dan kan je ook met “beloningen” werken om dit vol te houden. Jij verdient een beloning omdat je jezelf de “toestemming” gaf om slechts 1 boterham te eten, maar achteraf voel je nog honger.

Resultaat je geeft jezelf nadien “toestemming” om een zoete snack te eten uit je snoepdoos. Dit is een beloning omdat je je flink aan het schema gehouden hebt en maar 1 boterham gegeten hebt.

Belooneten speelt een rol zowel tijdens als na het dieet:

  • Tijdens het dieet kalmeert belooneten je reptielenbrein door af en toe toch voldoende te eten en daardoor je honger te verslaan.
  • Na een dieet zorgt belooneten ervoor dat je opnieuw in dieetmodus vervalt. Je bent erin geslaagd om x aantal kilo’s te verliezen, dus mogen de teugels los en mag je jezelf belonen, want je hebt het gehaald.
 

Fase 3: het foertmoment

Vaak ontstaat door dat ene koekje echter een foert moment dat gevoed wordt door schuldgevoel. Je voelt je schuldig omwille van dat koekje, je realiseert je dat je dieet daardoor verpest is en je besluit om nog iets lekker te eten want het schema van strikt eten is nu toch al om zeep.

Op dat ogenblik ontstaat het “foert” moment. Je hebt het gevoel dat je de controle verloren bent door 1 koek te eten en hebt het gevoel dat het hele schema om zeep is. Waarom zou je niet nog een paar koeken of andere snacks eten? Voor je het weet is de doos koeken leeg.

 

 

Fase 4: terug naar af

Vaak duurt dit foert moment enkele dagen of weken.

Je denkt dan: “Het is nu toch om zeep ik zal er maar van profiteren om eens iets extra te eten”.

Op een gegeven moment ontstaat er toch weer onrust over het getal op de weegschaal. En een nieuwe dieetcyclus kan beginnen.

Vaak kies je dan voor een andere aanpak, dus een ander dieet omdat je gemerkt had dat het vorige dieet geen resultaten opleverde.

 

Klaar voor de volgende fase?

Hoelang wil  je nog olie gooien op het vuur? Hoeveel diëten wil je nog proberen voordat je beseft dat een dieet niet de oplossing is maar net de oorzaak van het  probleem. Wil je zelf de touwtjes in handen nemen dan heb je inzicht nodig in wat diëten echt met je doet zodat je de dieetcyclus kan doorbreken.

In het volgende deel van deze reeks onderzoeken we waarom we waarom controle door een dieet niet werkt.

 

Wil je uit de dieetcyclus?

Ja! Ik wil graag professionele begeleiding door een gespecialiseerde diëtiste!

Leg vandaag je afspraak vast in mijn online agenda.

Heb je bijkomende vragen?

Stuur me je vraag door via het contactformulier.

De andere delen in deze reeks

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *